Zestig jaar oude Japanse hit van Kyu Sakamoto, speelt grote rol tijdens slotceremonie Olympische Spelen. En dat is niet de eerste keer dat de in 1985 bij een vliegramp omgekomen Japanse zanger een hit levert aan Olympische Spelen. Eerder gebeurde dat al tijdens de Paralympische Zomerspelen in 1964 in Tokio.
(tekst: Wim Meijer)
Tijdens de slotceremonie van de Olympische Spelen kon niemand om Sukiyaki heen, de enige Japanse hit die ooit de eerste plaats bereikte van zowel de Europese als de Amerikaanse hitlijsten, waaronder de enige echte Billboard-Hot-100. En dat mag minstens heel bijzonder heten: het feit dat een Japans nummer, 18 jaar na de oorlog, zijn weg vond naar de top van deze hitlijsten. Daar was dan ook wel een omweg voor nodig.
Een omweg die liep via de Britse jazz-trompettist, zanger en bandleider Kenny Ball, die het Japanse nummer ‘Ue o muite arukō’ (‘Ik kijk omhoog terwijl ik loop’) had gekregen van een Engelse muziekuitgever, die het op zijn beurt uit Japan had meegebracht, waar het een grote hit was. De bandleider bewerkte Sakamoto’s hit tot een dixielandnummer en zette het met zijn band ‘Kenny Ball and his Jazzmen’ op de plaat onder de titel ‘Sukiyaki’. Daarmee was een bescheiden hit geboren waarmee Kenny Ball de Engelse Top-10 bereikte.
Eerste plaats
Toen het nummer ook doordrong in Amerika was het een radiozender in Washington die, naast de dixielandversie van Kenny Ball, ook de originele Japanse versie van Kyu Sakamoto draaide. Waar niemand op had gerekend gebeurde: Het nummer sloeg enorm aan bij de Amerikaanse publiek en bereikte op 15 juni 1963 de eerste plaats van de Billboard-Hot-100 en bleef drie weken staan op die ‘gedroomde’ positie.
Blue Diamonds
Tot op de dag van vandaag is het nooit meer gebeurd dat een volledig Japanstalig nummer de top bereikte van de Amerikaanse hitlijsten en, in het kielzog daarvan, ook Europa aan de voeten kreeg. De populariteit van het nummer binnen Europa werd mede gestimuleerd door de versies van het Nederlands-Indonesische duo de Blue Diamonds die er, vertaald in het Engels, Duits en Spaans een stevige hit mee scoorden.
Beefburger
Een bijzonderheid op zich is hoe men ooit op de titel ‘Sukiyaki’ is gekomen. Volgens de overlevering zou dit een idee geweest zijn van Kenny Ball, die inzag dat de originele titel ‘Ue o muite arukō’ niet lekker in het gehoor lag en in Amerika en Europa zeker niet zou aanslaan. Omdat de kennis van het Japans van Ball niet verder reikte dan de naam van het Japanse rundvleesgerecht ‘Sukiyaki’ werd hiervoor gekozen. Terecht merkte een Japanse columnschrijver ooit op dat het ongeveer hetzelfde was als de evergreen ‘Moon River’ omdopen in ‘Beefburger’.
There’s always Tomorrow
Voor Kyu Sakamoto was ‘Sukiyaki’ weliswaar de toegangspoort naar succes buiten Japan, zijn grootste hit in eigen land is toch het nummer “Ashita ga aru sa” (There’s always Tomorrow). Het nummer ging in 1963 in Japan meer dan 8 miljoen keer over de toonbank. Omdat Sakamoto nauw betrokken was bij het welzijn van ouderen, jongeren en gehandicapten werd zijn ‘lied Ashita ga aru sa’ het themalied van de Paralympische Zomerspelen in 1964 in Tokio.
Rampvlucht JAL-123
Na de successen in de eerste helft van de zestiger jaren hebben we weinig meer gehoord van Kyu Sakamoto. Het enige, en meteen laatste nieuws kwam op 12 augustus 1985, toen hij om het leven kwam bij de ramp met Vlucht JAL-123 van Japanese Airlines. Bij deze grootste vliegramp (met één toestel) in de geschiedenis kwamen 520 mensen om het leven. Toen het toestel op grote hoogte de controle over het roer verloor realiseerde Sakamoto (zelf een volwaardig piloot) zich dat het toestel niet te redden was. Voordat het toestel 100 kilometer buiten Tokyo crashte op de Mount Takamagahara schreef hij op een papieren servet nog een afscheidsbriefje aan zijn vrouw en twee dochters Hanako en Maiko had. Kyū Sakamoto werd slechts 43 jaar oud.
